Dlaczego nasze dzieci powinny recytować wiersze?
Każdy z nas zapewne pamięta lekcje języka polskiego, na których nauczycielka zlecała naukę wybranego wiersza na pamięć. Miała być ona zwieńczona recytacją utworu na forum klasy. Ta metoda przyswajania poezji jest wciąż znana do dzisiaj. Niektóre dzieci za tym nie przepadają, a i niejednemu rodzicowi zdarza się kiwać głową ze zdziwieniem i pytać: „Czy to naprawdę jest potrzebne?” Zanim jednak wyda się bezpodstawny osąd, warto zaznajomić się z korzyściami, jakie niesie za sobą nauka i publiczne recytowanie wierszy. Okazuje się, że jest ich całkiem sporo.
Uwrażliwianie dziecka na piękno języka
Recytację wierszy zadaje się już w najmłodszych klasach. Początkowo są to proste wierszyki dla dzieci np. utwory Jana Brzechwy. W późniejszych latach opanowuje się nieco trudniejsze, liryczne teksty, takie jak „Litwo, Ojczyzno moja”. Na początkowym etapie edukacji dziecko ma dostrzec piękno mowy ojczystej, melodyjność i rytm utworów poetyckich. Młody człowiek zaczyna zdawać sobie sprawę z istnienia rymów, pięknych przenośni, długich wyrazów. W dziecku, które ćwiczy deklamację w domu, a następnie występuje przed klasą, wyrabia się wrażliwość estetyczna i szacunek do języka polskiego.
Wzbogacanie słownictwa
Uczniów zasadniczo dzieli się na dwie grupy: słuchowców oraz wzrokowców. Do pierwszej kategorii należą osoby, które chłoną wiedzę poprzez słuchanie. Gdy uczeń szkoły podstawowej ma do czynienia z pierwszym w swoim życiu rymowanym utworem literackim, najpierw słucha interpretacji nauczyciela, który przedstawia wiersz dzieciom siedzących w ławkach. Interpretując tonację głosu polonisty, dziecko „wyłapuje” nowe konteksty, przyswaja nowe związki frazeologiczne, które na co dzień używa się także w mowie potocznej.
Mali podopieczni należący do drugiej grupy również wzbogacają swoje słownictwo, ale nieco w inny sposób. Najpierw czytają poszczególne linijki, zapamiętując układ słów, a następnie powtarzają na głos coraz większe kawałki tekstu. Nieraz dochodzi do zabawnych sytuacji, w których dzieciaki przywołują cytaty z wiersza np. podczas spotkań rodzinnych.
Przełamywanie lęków
Deklamacja wiersza wiąże się z publicznym wystąpieniem przed klasą, a czasami nawet przed całą szkołą, np. podczas apelu. Dzięki temu dziecko może wyzbyć się swoich wewnętrznych lęków i słabości. Jeśli maluch jest z natury nieśmiały, rodzic może dodać mu odwagi, organizując mini występ przed członkami rodziny. W ten sposób młodemu uczniowi jest dużo łatwiej zaprezentować się potem przed kolegami. Dziecko zachęcane, motywowane i chwalone wykazuje większe chęci do nauki kolejnych rymowanek, a w późniejszych latach dużo lepiej radzi sobie z innymi, poważniejszymi przedsięwzięciami.
Najpopularniejsze wiersze dla dzieci
Do najbardziej znanych wierszy przeznaczonych dla młodszej grupy wiekowej należą dzieła Jana Brzechwy, Juliana Tuwima i Marii Konopnickiej. Wciąż na topie, chyba nigdy się nie zestarzeją. Nie bez powodu wpisują się w klasykę polskiej literatury dziecięcej. Są zabawne, napisane prostym językiem, a co najważniejsze, opowiadają ciekawe historie zakończone pouczającą puentą.
Doskonałym przykładem są: „Kaczka Dziwaczka” i „Pchła Szachrajka” autorstwa Jana Brzechwy. Opowieść o zbuntowanej kaczce pełna ukrytych znaczeń ma za zadanie przygotować dziecko do życia w świecie dorosłych. Z wierszowanej bajki, której główną bohaterką jest pchła kłamczucha, wypływa zaś jasny morał, że prawda zawsze wyjdzie na jaw.
Wśród innych, lubianych przez dzieci wierszy znajdują się: „Lokomotywa” Juliana Tuwima, którego genezą była fascynacja autora nad możliwościami maszyny oraz „Krasnoludki” Marii Konopnickiej pobudzający dziecięcą wyobraźnię.
