Ostre zapalenie zatok przynosowych – to musisz wiedzieć
Ostre zapalenie zatok przynosowych (OZZP) jest jedną z najczęstszych przyczyn wizyt u lekarza rodzinnego, a rozpowszechnienie w populacji szacuje się na 6-15%. Ostre zapalenie zatok przynosowych jest stanem zapalnym błony śluzowej nosa i zatok przynosowych, na które zapadalność jest największa w miesiącach zimowych i charakteryzuje się nagłym początkiem wystąpienia objawów i czasem trwania, który nie przekracza 12 tygodni.
Jak dochodzi do ostrego zapalenia zatok?
Istotą procesu chorobowego jest stan zapalny błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Podczas infekcji dochodzi do:
- uszkodzenia nabłonka rzęskowego, który wyściela jamę nosową,
- uwolnienia cytokin prozapalnych,
- obrzęku błony śluzowej,
- zwiększenia ilości komórek produkujących śluz.
Przyczynę najczęściej stanowią wirusy (rynowirusy, koronawirusy, adenowirusy, wirus grypy), a w około 0,5-2% przypadków dochodzi do nadkażenia bakteryjnego i rozwoju ostrego bakteryjnego zapalenia zatok.
Rodzaje ostrego zapalenia zatok
Wyróżnia się kilka rodzajów ostrego zapalenia zatok:
- ostre wirusowe zapalenie zatok, którego objawy trwają nie dłużej niż 10 dni, stopniowo ustępując;
- ostre powirusowe (poinfekcyjne) zapalenie zatok, trwające powyżej 10 dni;
- ostre bakteryjne zapalenie zatok, również trwające ponad 10 dni, przebiegające z katarem o zmienionym kolorze, silnym bólem, pogorszeniem dotychczasowego przebiegu choroby i gorączką >38°C.
Jak objawia się ostre zapalenie zatok?
Ostre zapalenie zatok rozpoznaje się na podstawie występujących objawów, z których dwa główne to obecność wydzieliny w nosie (wyciek z nosa lub spływanie po tylnej ścianie gardła) oraz niedrożność nosa. Oprócz tego pojawia się ból twarzy, tkliwość i uczucie rozpierania w obrębie położenia zatok przynosowych oraz zaburzenia powonienia. Poza tym mogą wystąpić: podrażnienie z zaczerwienieniem gardła, krtani i tchawicy w postaci suchego kaszlu, zmiana barwy głosu, senność, złe samopoczucie i ogólne osłabienie. Z kolei gorączka >38°C może wskazywać na nadkażenie bakteryjne.
Z czym można pomylić ostre zapalenie zatok?
Ostre zapalenie zatok ma podobny przebieg do sezonowych chorób infekcyjnych i alergicznych, a prawidłowe rozpoznanie jest kluczowe, ponieważ umożliwia wdrożenie odpowiedniego leczenia i szybki powrót do zdrowia. Przede wszystkim OZZP należy rozróżnić od przeziębienia, którego objawy: katar, nieżyt nosa, ból gardła i suchy kaszel, mogą sugerować dolegliwości zatokowe. Poza tym należy również wziąć pod uwagę alergiczne zapalenie zatok, zębopochodne zapalenie zatok, inwazyjne grzybicze zapalenie zatok i neuralgię twarzy.
Jak leczyć ostre zapalenie zatok?
W zdecydowanej większości przypadków leczenie opiera się na postępowaniu zachowawczym. W jego ramach stosuje się: płukanie nosa solą fizjologiczną lub roztworem hipertonicznym, leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe z grupy NLPZ np. lek na zatoki Aspirin, leki obkurczające błonę śluzową nosa – np. pseudoefedryna, oraz leki przeciwhistaminowe. W sytuacji gdy objawy utrzymują się dłużej niż 10 dni lub lekarz stwierdza powirusowe OZZP, zalecane jest stosowanie sterydu donosowego. Natomiast jeżeli dojdzie do rozwoju bakteryjnego zapalenia zatok, wskazane jest zastosowanie antybiotykoterapii np. amoksycylina przez 10-14 dni. Leczenie zwykle przebiega sprawnie i nie pozostawia trwałych zmian oraz następczych powikłań.
