Jeszcze dwadzieścia lat temu wykonywany rutynowo u dzieci ze skłonnościami do infekcji, dziś zalecany jest tylko przy wyraźnych wskazaniach – wycięcie migdałka gardłowego to jeden z najczęstszych zabiegów. Sprawdź, na czym polega i czy jest bezpieczny.
Co to jest migdałek gardłowy?
Migdałek gardłowy to skupisko tkanki limfatycznej umiejscowiony w górnej części gardła. Nie widać go gołym okiem – jego stan może obejrzeć laryngolog za pomocą endoskopu. Zadaniem tzw. trzeciego migdała jest ochrona organizmu dziecka przed wirusami, bakteriami i innymi patogenami, które docierają ze środowiska zewnętrznego.
Migdałki są jednym z elementów układu chłonnego człowieka – zawierają wiele komórek odpornościowych. Aż do około 6-7. roku życia powiększają się, by stopniowo zmniejszać swoją objętość w okresie dojrzewania. Niestety, to właśnie w przedszkolu dzieci są najbardziej narażone na częste infekcje. W ich wyniku trzeci migdał może ulec tzw. patologicznemu przerostowi. Jeśli twoje dziecko często się przeziębia, zmaga się z nawracającym zapaleniem zatok, ucha środkowego czy gardła, lekarz może zalecić zabieg usunięcia migdałków.
Jak wygląda zabieg usunięcia trzeciego migdała?
Adenotomia, czyli wycięcie migdałka gardłowego, należy do jednodniowych procedur medycznych. Tego samego dnia dziecko zwykle może opuścić szpital lub klinikę i rozpocząć stosunkowo krótką rekonwalescencję w domu.
Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym, w pozycji leżącej, a w szpitalu mogą być z dzieckiem jego rodzice. Trwa od kilkunastu do około 30 minut. Bywa połączony z operacją usunięcia migdałków podniebiennych – w takim przypadku trwa nieco dłużej.
Masę przerośniętych tkanek wycina się za pomocą lasera lub specjalnego narzędzia laryngologicznego. Najczęściej jest to tzw. nóż harmoniczny, który pozwala na znaczne ograniczenie krwawienia podczas zabiegu. Po zakończonej czynności nie zakłada się szwów, a co za tym idzie nie ma późniejszej konieczności ich zdejmowania. Wybudzony maluch przez jakiś czas będzie odczuwał dyskomfort, jednak minie on po maksymalnie 7-10 dniach.
Wskazania do operacji – bezwzględne i względne
Jak podkreślają lekarze z kliniki laryngologicznej Mille Medica, określenie kierunku leczenia zależy od stanu ogólnego pacjenta oraz skali zmian, które doprowadzają do uciążliwych objawów. Każde dziecko traktują indywidualnie i oceniają, czy wycięcie migdałka gardłowego jest w danym przypadku najlepszą drogą leczenia.
Przy braku bezwzględnych wskazań nieraz skuteczne okazuje się leczenie zachowawcze, mające na celu zmniejszenie objętości przerośniętych tkanek. Obecnie najczęściej stosowaną metodą leczenia są glikokortykosteroidy donosowe – pozwalają one m.in. ograniczyć częstotliwość infekcji i chronią przed zapaleniem ucha środkowego. Wskazane jest także podnoszenie odporności dziecka. Gdy mały pacjent przestaje często chorować, trzeci migdał nie jest już tak obciążony. W wielu przypadkach ulega samoistnemu pomniejszeniu.
Wśród bezwzględnych wskazań do usunięcia migdałka gardłowego można wymienić:
- Obturacyjny bezdech senny
- Stałe oddychanie przez usta podczas snu i czuwania
- Niedrożność nosa
Natomiast wskazania względne to:
- Wysiękowe zapalenie ucha środkowego
- Przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego
- Nawracające ostre zapalenie ucha środkowego
- Nawracające zapalenie zatok
- Nawracające zapalenie gardła i dolnych dróg oddechowych
- Nieprawidłowe ukształtowanie twarzoczaszki
- Wady zgryzu
Czy usunięty migdał może odrosnąć?
Adenotomia polega na całkowitym usunięciu tkanek migdałka gardłowego. Nie mają one możliwości odrosnąć. Czasem jednak lekarze decydują się przeprowadzić inny rodzaj zabiegu – adenoctomię, która polega na wycięciu tylko części masy migdałka. W takim wypadku rzeczywiście istnieje prawdopodobieństwo, iż pod wpływem nowych infekcji znów powiększy on swoją objętość, jednak jest to ryzyko bardzo małe. Usunięcie migdałków przynosi bowiem ulgę w postaci ograniczenia zachorowań. Automatycznie przekłada się to na „odciążenie” pracy migdałka.
Rekonwalescencja
Po zabiegu dziecko może odczuwać ból i dyskomfort w okolicy gardła. Pomogą mu półpłynne posiłki, a także zimne napoje i lody. Niska temperatura złagodzi odczuwane dolegliwości. Przez 7 dni maluch powinien pozostawać w domu i odpoczywać pod opieką bliskiej osoby. Do 2-3 tygodni powinien unikać aktywności fizycznej. Wszelkie dolegliwości przeważnie mijają już po kilku dniach. Dziecko już od początku może wrócić do codziennych zajęć, a po około 2 tygodniach – do przedszkola.
Przeciwwskazania i powikłania
Istnieje kilka przeciwwskazań do wykonania operacji usunięcia migdałków u dzieci. To m.in. zaburzenia nerwowo-mięśniowe, zaburzenia układu krzepnięcia, wady anatomiczne, takie jak rozszczep podniebienia, krótkie podniebienie czy rozdwojenie języczka. Zabiegu nie wykonuje się u dzieci cierpiących na ciężkie choroby ogólnoustrojowe (np. białaczkę). Zasadniczo nie zaleca się adenotomii u najmłodszych pacjentów – przed ukończeniem 3. roku życia, chyba że istnieją ku temu bezwzględne wskazania.
Ryzyko powikłań po usunięciu migdałków jest bardzo niskie. Ekstremalnie rzadko zdarzają się np. uszkodzenia sąsiednich tkanek powstałe w wyniku błędu chirurga czy trudne do zahamowania krwawienie. Wbrew obawom niektórych rodziców, po adenotomii nie występuje spadek odporności. Przeciwnie, częstotliwość infekcji znacząco się zmniejsza, a to z kolei poprawia ogólny stan całego organizmu.