Zawód terapeuty – na czym polega, wady i zalety zawodu
Terapeuta to zawód lub specjalność w oficjalnej klasyfikacji zawodów Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Ścieżka zawodowa do uzyskania certyfikatu terapeuty jest długa i pracochłonna. Wszystko po to, aby na odpowiedzialnym miejscu specjalisty zajmującego się problemami emocjonalnymi innych ludzi znalazła się osoba w pełni kompetentna. Dobry terapeuta jest w stanie wypracować ze swoim pacjentem efektywne i skuteczne metody leczenia problemów związanych ze zdrowiem psychicznym. Ułatwia powrót do równowagi psychicznej, co zapewnia lepszą jakość życia, obudowę poczucia własnej wartości, relacji rodzinnych, rozwój osobisty i realizację różnego rodzaju aspiracji.
Jak zostać terapeutą?
W ciągu ostatnich lat coraz więcej osób pogłębia zainteresowanie swoim zdrowiem psychicznym. Szybkie tempo życia, konieczność przystosowywania się do ciągłych zmian oraz trudne sytuacje osobiste skłaniają do zagłębiania się we własną emocjonalność. Zawód psychoterapeuty jest zatem wyjątkowo potrzebny i można spodziewać się, że w przyszłości coraz więcej osób będzie sięgać po jego pomoc. Ludzie, którzy rozważają taką ścieżkę zawodową, muszą jednak liczyć się z koniecznością wieloletniej, kosztownej edukacji.
Terapeuta posiada wykształcenie wyższe w zakresie psychologii, pedagogiki lub medycyny. Warto nadmienić, że nie każdy psycholog lub psychiatra jest psychoterapeutą. Po studiach czas przygotowywania do pracy jako psychoterapeuta to okres kolejnych 4 lat. Wymaga on zdobycia dodatkowych uprawnień, czyli ukończenia kursu kwalifikacyjnego i zdania egzaminu certyfikacyjnego Polskiej Rady Psychoterapii. W procesie certyfikacji przyszły psychoterapeuta może być już aktywny zawodowo, zwykle odbywając praktykę w ośrodkach rekomendowanych przez Polską Radę Psychoterapii. Pozwala mu to zdobyć doświadczenie w pracy z pacjentami pod ścisłym nadzorem innych specjalistów. Ostatecznie certyfikowany terapeuta ma za sobą nawet 1200 godzin szkolenia.
W jakich miejscach może pracować terapeuta?
Zależnie od specjalizacji terapeuta może obrać różny przedmiot terapii. Możne wykształcić się na przykład w kierunku leczenia uzależnień, traum, chorób psychicznych, zaburzeń odżywiania i wielu innych. Po certyfikacji wielu terapeutów podejmuje współpracę z poradnią psychologiczną, ośrodkiem leczenia uzależnień lub inną placówką medyczną. Ci, którym udało się już zdobyć pewnego rodzaju prestiż, mogą zadecydować także o otwarciu własnego gabinetu. Terapeuta może prowadzić ze swoimi pacjentami spotkania indywidualne lub terapie grupowe, popularne są także terapie małżeńskie i rodzinne.
Wady i zalety pracy terapeuty
Jak każda praca, zawód terapeuty ma swoje blaski oraz cienie. Z pewnością nie można odmówić tu satysfakcji z niesienia pomocy innym ludziom. Praca jest wymagająca, jednak różnorodna i nie można zarzucić jej monotonności. Terapeuta może, a nawet powinien stale rozwijać się zawodowo. Dla osób, które wybrały ten zawód z pasji, stanowi to duży atut. Główne wady, które mogą odwodzić od pracy terapeuty to drogi i czasochłonny okres zdobywania kwalifikacji zawodowych. Przyszli terapeuci mają również dużą konkurencję na rynku – muszą od zera wypracować sobie na nim ugruntowaną pozycję. Z pewnością nie każdy nadaje się do pracy terapeuty, wymaga ona zachowania zdrowego balansu pomiędzy empatią, a dystansem podczas wysłuchiwania często trudnych, życiowych dramatów innych ludzi. Właśnie z tego powodu okres kształcenia terapeuty jest tak długi i wymaga odbycia własnej psychoterapii.
Obowiązki w pracy terapeuty
Pracę każdego terapeuty powinna charakteryzować dobroczynność, użyteczność, dyskretność oraz słowność. To wyjątkowo odpowiedzialny zawód i należy dokładać wszelkich starań, aby wzbudzał zaufanie. Terapeuta musi ściśle przestrzegać zasad poszanowania autonomii swoich pacjentów. Zakres obowiązków terapeuty różni się w zależności od jego specjalizacji oraz miejsca pracy. Wśród kluczowych zadań specjalisty należy wymienić przede wszystkim rozpoznawanie i diagnozowanie potrzeb pacjentów, a następnie planowanie i monitoring procesu terapeutycznego. Wiąże się to z regularnym prowadzeniem zajęć oraz ich dokumentacji. Co bardzo ważne, terapeuta jest również zobowiązany do zachowywania tajemnicy lekarskiej.
Metody i techniki przeprowadzania zajęć terapeutycznych
Kurs psychoterapeuty dotyczy konkretnej specjalizacji, na przykład leczenia uzależnień. Wymaga także wybrania konkretnej metodologii pracy, między innymi poznawczo-behawioralnej, psychoanalityczno-psychodynamicznej, systemowej, humanistyczno-doświadczeniowej czy integracyjnej. Szczegółowy plan terapii jest dostosowany do indywidualnych potrzeb każdego pacjenta. Główne zadanie w pracy terapeutycznej to pomoc pacjentowi w uświadomieniu problemów oraz wskazywanie skutecznych metod ich rozwiązywania. Podczas terapii terapeuta ma stanowić wsparcie w zmianach i motywować w sytuacjach kryzysowych. Powinien również tworzyć strategie wyjścia z kryzysów, które mogłyby skutkować u pacjenta nawrotem choroby.
Najpopularniejsze rodzaje współpracy z terapeutą to terapia indywidualna ze specjalnie przeznaczonymi zadaniami lub terapia grupowa polegająca na wykonywaniu tych samych zadań przez kilka osób. Metoda terapii stanowi świadomy i powtarzalny sposób postępowania. W terapii zajęciowej proces terapeutyczny zachodzi poprzez wykonywane czynności, na przykład ogrodnictwo, rysunek, grę na instrumentach. W socjoterapii narzędziem terapeutycznym może być ruch, wspólna zabawa i rekreacja. Technika terapii dotyczy wykonywania konkretnych czynności w określonym porządku w celu uzyskania efektu terapeutycznego. Przykładowo w terapii ruchem osobną techniką mogą być ćwiczenia oddechowe, a odmienną gry i zabawy ruchowe.
Czy warto zostać terapeutą?
Chociaż zarówno czas kształcenia się w kierunku zawodu terapeuty, jak i sama praca w zawodzie stanowią wymagające przedsięwzięcia, satysfakcja z niesienia pomocy innym ludziom stanowi dużą wartość. Terapeuta jest uznawany w Polsce za wolny zawód – ma elastyczne godziny pracy, różnorodne zadania i szerokie możliwości dalszego rozwoju. Główną trudność w pracy terapeuty stanowi bagaż emocjonalny gromadzony podczas spotkań z pacjentami. Wymaga to odpowiedniego podejścia do pracy, które specjalista może wykształtować podczas swojej czasochłonnej edukacji. W porównaniu z wieloma innymi zawodami terapeuta charakteryzuje się wysoką pożytecznością społeczną, niosąc pomoc innym ludziom. Zarobki terapeuty są zróżnicowane i zależne od posiadanego doświadczenia, prestiżu, a także miejsca i formy pracy. Prywatne spotkania z pacjentami zwykle rozliczane są według stawki godzinowej, natomiast praca terapeuty w poradni może być rozliczana na przykład na zasadach stałej pensji.
Artykuł powstał przy współpracy z Prywatnym Ośrodkiem Leczenia Uzależnień Arka w Wiśle.
