Antykoncepcja hormonalna – rodzaje, stosowanie, działanie
Jaka antykoncepcja hormonalna jest najlepsza? Nie ma jednej odpowiedzi na to pytanie – każda metoda antykoncepcji hormonalnej ma swoje wady i zalety. Zanim zdecydujesz się na konkretną, poznaj najpopularniejsze rodzaje antykoncepcji hormonalnej. Jak działają i z czym się wiążą? Dla kogo są tabletki antykoncepcyjne, a u kogo lepiej sprawdzą się wkładki wewnątrzmaciczne? W naszym artykule piszemy o wszystkim, co musisz wiedzieć na temat rodzajów antykoncepcji hormonalnej i ich działania.
Co to jest antykoncepcja hormonalna?
Antykoncepcja hormonalna to farmakologiczna metoda zapobiegania nieplanowanej ciąży. Polega na stosowaniu syntetycznych hormonów w celu kontrolowania płodności u kobiet. Ale nie tylko. Metoda ta jest popularnym wyborem ze względu na inne korzyści zdrowotne. Środkami antykoncepcji hormonalnej zaczynamy się interesować, gdy planujemy rozpocząć życie seksualne.
Zasada działania takiej antykoncepcji opiera się na dostarczaniu organizmowi syntetycznych hormonów żeńskich, które naśladują naturalne hormony odpowiedzialne za regulację cyklu i płodność – estrogenu i progestagenu. Środki antykoncepcji hormonalnej działają poprzez trzy główne mechanizmy:
- hamowanie owulacji – syntetyczne hormony wpływają na jajniki, co zapobiega uwalnianiu z nich komórki jajowej – w ten sposób nie może dojść do zapłodnienia;
- zmianę gęstości śluzu szyjkowego – stosowanie środków hormonalnych sprawia, że śluz w szyjce macicy staje się gęstszy, dzięki czemu utrudnia plemnikom wędrówkę przez szyjkę do macicy i dalej do jajowodów;
- zmianę endometrium, czyli „wyściółki” macicy – antykoncepcja hormonalna sprawia, że gdyby doszło do zapłodnienia, to zarodkowi trudniej jest zagnieździć się w endometrium.
Dzięki potrójnemu działaniu antykoncepcja hormonalna wykazuje się wysokim profilem skuteczności i bezpieczeństwa. Istnieje wiele różnych hormonalnych środków antykoncepcyjnych, które różnią się rodzajem hormonów, schematem dawkowania, postaciami i sposobem podawania.
Antykoncepcja hormonalna – rodzaje
Antykoncepcja hormonalna jest popularną i skuteczną metodą zapobiegania ciąży, dostępną w różnych postaciach i schematach stosowania. Ta różnorodność rodzajów pozwala dopasować konkretną metodę do indywidualnych potrzeb i preferencji każdej kobiety. Tabletki, zastrzyki, plastry, implanty, wkładki wewnątrzmaciczne – każdy z tych typów zapobiegania ciąży ma swoje wady i zalety.
Tabletki antykoncepcyjne
Mogą być jedno- lub dwuskładnikowe, zawierać tę samą dawkę substancji czynnej w każdej tabletce z opakowania lub inną w zależności od dnia cyklu, do stosowania przez cały 28-dniowy cykl lub przez 21 kolejnych dni z 7-dniową przerwą – istnieje wiele typów pigułek antykoncepcyjnych. Mają bardzo wysoką skuteczność, ale wyłącznie wtedy, kiedy przyjmowane są prawidłowo – codziennie o tej samej porze, zgodnie ze schematem.
To odpowiednie rozwiązanie dla kobiet, które szukają skutecznej i bezpiecznej metody antykoncepcji i są w stanie codziennie przyjmować tabletkę o tej samej porze dnia. Pigułki mogą wywoływać działania niepożądane (bóle głowy, nudności, plamienia, przyrost masy ciała), ale nie u każdej stosującej je osoby one wystąpią. Wiążą się z pewnym ryzykiem wystąpienia zakrzepów, dlatego należy zacząć je zażywać dopiero po konsultacji z lekarzem.
Plaster antykoncepcyjny
To rodzaj plastra hormonalnego naklejanego na skórę. Zawiera dwa różne rodzaje hormonów żeńskich (estrogen i progestagen), które są stale uwalniane i przez skórę wchłaniają się do krwioobiegu. W ten sposób utrzymuje się stałe stężenie hormonów we krwi. Plaster jest łatwy w użyciu, wystarczy bowiem nakleić go na skórę i zmieniać regularnie na nowy (raz w tygodniu). To dobre rozwiązanie dla kobiet, które chcą skutecznie chronić się przed zajściem w ciążę, ale mają trudności z codziennym przyjmowaniem tabletek. Działanie plastrów może być mniejsze u kobiet o znacznej masie ciała.
Zastrzyki antykoncepcyjne
Zastrzyki progesteronowe są stosowane co 3 miesiące i w tym czasie skutecznie chronią przed zajściem w ciążę. Mogą jednak wywoływać nieregularne plamienia i krwawienia. Ta forma antykoncepcji hormonalnej wymaga jedynie regularnych wizyt co 3 miesiące u lekarza w celu przyjęcia kolejnego zastrzyku. Kobieta nie musi więc pamiętać o codziennym zażywaniu tabletek lub zmianie plastra co tydzień.
Implanty antykoncepcyjne
To niewielkie „pałeczki” wszczepiane pod skórę na ramieniu, które uwalniają hormony regulujące cykl miesiączkowy. Stanowią bardzo wygodny, długoterminowy rodzaj antykoncepcji – implanty zakłada się na 3 lata. Choć to relatywnie kosztowne rozwiązanie w porównaniu z tabletkami lub plastrami, to jednak daje dużą wygodę przez długi czas.
Wkładki wewnątrzmaciczne
Zakładane na 3-5 lat, uwalniają hormony zapobiegające zajściu w ciążę. Podobnie jak implanty, wymagają początkowej większej inwestycji i założenia podczas zabiegu medycznego, ale potem dają skuteczną długoterminową ochronę antykoncepcyjną. Mogą powodować niewielkie krwawienia w początkowych tygodniach po założeniu. To idealne rozwiązanie dla kobiet, które potrzebują stałego zabezpieczenia, bez obawy o pominięcie przyjęcia tabletki lub zmianę plastra.
Przeczytaj więcej: Rodzaje antykoncepcji – przewodnik po bezpiecznym współżyciu >>
Jak stosować antykoncepcję hormonalną, by była skuteczna?
Aby antykoncepcja hormonalna była skuteczna, należy stosować ją regularnie i zgodnie z zaleceniami specjalisty. W przypadku tabletek ważne jest przyjmowanie ich o stałej porze, a plastry należy zmieniać co tydzień. Zastrzyki będą spełniać swoją rolę, jeśli kobieta co 3 miesiące będzie zgłaszać się na kolejne zabiegi, a w przypadku wkładek i implantów – co kilka lat, w zależności od wytycznych lekarza.
W przypadku zapomnienia o dawce, należy w pierwszej kolejności zapoznać się z ulotką i sprawdzić, jakie są zalecenia producenta konkretnego preparatu (np. jeśli nie minęło więcej niż 12 godzin od pory przyjęcia tabletki, należy zażyć zapomnianą tabletkę). Jeśli zaś czas jest dłuższy, wówczas należy stosować dodatkową metodę chroniącą przed zajściem w ciążę (np. prezerwatywy). Na skuteczność antykoncepcji hormonalnej mają wpływ też inne stosowane leki (np. antybiotyki), występowanie biegunki lub nasilonych wymiotów.
Antykoncepcja hormonalna – korzyści i ryzyka
Najważniejszą korzyścią ze stosowania antykoncepcji hormonalnej jest zapobieganie ciąży. Z drugiej strony – tak jak w przypadku innych leków, tak przy stosowaniu środków antykoncepcyjnych opartych na hormonach mogą wystąpić działania niepożądane, np.: plamienia, nieregularne krwawienia, nudności, bóle głowy czy wzrost masy ciała. W przypadku niektórych grup kobiet (np. palących papierosy) może rosnąć też ryzyko zakrzepicy przy długotrwałym stosowaniu terapii hormonalnej. Dlatego tak ważne jest, aby preparaty antykoncepcyjne wybierać i stosować pod kontrolą lekarza.
;
