Odpowiednie odżywianie w okresie niemowlęcym i wczesnym dzieciństwie jest niezbędne, aby zapewnić wzrost, zdrowie i rozwój dziecka. Światowa Organizacja Zdrowia i UNICEF zalecają wyłączne karmienie piersią przez 6 miesięcy oraz odpowiednie pod względem odżywczym karmienie uzupełniające – od 6. miesiąca do 2. roku życia lub później (z ciągłym karmieniem piersią). Niewłaściwe odżywianie zwiększa ryzyko chorób przewlekłych w wieku późniejszym oraz może prowadzić do otyłości u dzieci, która jest coraz większym problemem zdrowia publicznego w wielu krajach.
Statystyki
Szacuje się, że na całym świecie tylko 35% niemowląt karmi się wyłącznie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia, a żywność uzupełniająca jest wprowadzana za wcześnie lub za późno i często jest nieodpowiednia. Na podstawie dowodów naukowych przypuszcza się, że karmienie piersią mogłoby zapobiec 13% zgonów wśród dzieci poniżej 5. roku życia na całym świecie, podczas gdy odpowiednie uzupełniające praktyki żywieniowe spowodowałyby zmniejszenie o dodatkowe 6%.
Korzyści karmienia piersią
Karmienie piersią zapewnia zarówno krótko- jak i długoterminowe korzyści zarówno dziecku, jak i matce, a co najważniejsze pomaga chronić przed różnymi ostrymi i przewlekłymi schorzeniami. Badania wykazują, że dolegliwości takie jak biegunka u dziecka i zapalenie płuc są częstsze i poważniejsze u maluchów, które są sztucznie karmione. Dodatkowo ostre infekcje takie jak zapalenie ucha środkowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i zakażenie dróg moczowych występują rzadziej i są mniej dotkliwe u niemowląt karmionych piersią. Dzieci karmione sztucznie mają zwiększone ryzyko chorób przewlekłych o podłożu immunologicznym, w tym astmy i innych chorób atopowych, cukrzycy typu 1, celiakii, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i choroby Leśniowskiego-Crohna. Sztuczne karmienie wiąże się również z większym ryzykiem białaczki. Poza tym wiele badań sugeruje, że otyłość w późniejszym dzieciństwie i okresie dojrzewania występuje rzadziej u dzieci karmionych piersią. Ponadto coraz więcej dowodów naukowych łączy sztuczne żywienie z zagrożeniami dla zdrowia sercowo-naczyniowego, w tym podwyższonym ciśnieniem krwi, poziomem cholesterolu i miażdżycą tętnic w późniejszym wieku dorosłym. Co więcej, karmienie piersią bezpośrednio po porodzie zmniejsza ryzyko krwotoku poporodowego dla matki.
Kontynuacja karmienia
Od 6. miesiąca życia zapotrzebowanie niemowlęcia na energię i składniki odżywcze zaczyna przekraczać zapotrzebowanie na mleko matki, a uzupełnianie pokarmu staje się konieczne, aby wypełnić lukę energetyczną i odżywczą. Należy mieć na uwadze to, że jeśli uzupełniające pokarmy nie zostaną wprowadzone w tym czasie lub zostaną podane w niewłaściwy sposób, to wzrost niemowlęcia może ulec osłabieniu. Jednak nawet po wprowadzeniu uzupełniających pokarmów karmienie piersią pozostaje kluczowym źródłem składników odżywczych dla dziecka. Zapewnia około połowy potrzeb energetycznych niemowlęcia do 1. roku życia i ponad jedną trzecią w 2. roku życia. Uznaje się, że mleko matki nadal dostarcza wyższej jakości składników odżywczych niż żywność uzupełniająca, a także ma niezastąpione właściwości immunologiczne, przeciwzapalne, enzymatyczne, hormonalne oraz stymulujące procesy rozwoju komórek i układów. Dlatego zaleca się kontynuowanie karmienia piersią na żądanie przy odpowiednim uzupełniającym karmieniu przez okres do 2 lat lub dłużej.