Poznaj rodzaje odporności i dowiedz się, jak je wzmocnić!
Układ odpornościowy nieustannie musi reagować na różnego rodzaju zagrożenia, na jakie jesteśmy narażeni. Co więcej, zagrożenia ciągle ulegają ewolucji, co sprawia, że i nasz układ immunologiczny musi się przez całe życie rozwijać. Nic więc dziwnego, że jest tak bardzo skomplikowaną maszyną! Warto wiedzieć o niej jak najwięcej – jakie są zatem rodzaje odporności i jak możesz je wesprzeć?
Rodzaje odporności – co musisz o nich wiedzieć?
Niektóre dane wskazują, że nasz układ odpornościowy zyskuje pełnię mocy w okolicach 18. roku życia. Stąd też zwykle dzieci dużo częściej chorują – średnio dotyka ich nawet 8-9 infekcji wirusowych w ciągu roku, zaś dorosłych 2-4! Czy to jednak oznacza, że po uzyskaniu pełnoletniości nasze zdolności immunologiczne przestają się już rozwijać? Nie!
Odporność nabyta, którą inaczej nazywamy swoistą, buduje się przez całe życie, ponieważ reaguje na każdy nowy patogen spotkany na swojej drodze. Mimo wszystko bazą jest jednak odporność nieswoista (wrodzona), z którą przychodzimy na świat. Jest skutkiem przemian ewolucyjnych, genetyki oraz naszych indywidualnych predyspozycji. Sama z siebie nie byłaby jednak zdolna ochronić nas przed wszystkimi zagrożeniami, stąd też dopiero połączenie obu tych rodzajów odporności pozwala skutecznie walczyć o nasze zdrowie.
Odporność wrodzona
Skąd nazwa nieswoista? Reaguje na patogen niezależnie od tego, czym jest – nie różnicuje atakujących nas drobnoustrojów. Łatwo zatem wnioskować, że to reakcja uruchamiana przez organizm natychmiastowo w chwili, kiedy pojawia się jakiekolwiek zagrożenie. Co jednak ważne, układ odpornościowy nie działa w próżni i korzysta też z innych ,,tarczy obronnych”, jak np. skóra czy błony śluzowe. Jeśli jednak mimo wszystko patogen zdoła je pokonać, nie ma odwrotu – uruchomione zostają mechanizmy odporności wrodzonej. Na czym bazują?
- Pomocne są m.in. cytokiny, które wykazują chociażby właściwości przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne.
- Cytokiny wspierają też odporność leukocytów, czyli białych krwinek. Jeśli jest zbyt słaba, może to zagrażać m.in. znacznie cięższym przebiegiem przeziębień niż u ,,standardowej” osoby.
- Bardzo ważne są też komórki NK (ang. Natural Killers), które niszczą zagrażające nam patogeny oraz zakażone nimi komórki.
- Usuwanie owych patogenów zapewniają też procesy zwane fagozytozą/pinocytozą.
Odporność nabyta
Od odporności wrodzonej różni się w co najmniej kilku obszarach. To nie tylko odmienne mechanizmy oraz różne biorące w nich udział elementy, lecz także moment uruchomienia. Odporność nabyta (swoista) włącza się dopiero po otrzymaniu ,,sygnału” od odporności nieswoistej, że potrzebuje jej wsparcia. Nie zaczyna zatem działać, jak poprzedni rodzaj odporności, natychmiast. Potrzebuje nie tylko specjalnej aktywacji, lecz także dłuższego okresu na rozpoznanie konkretnego patogenu (stąd też nazwa ,,swoista”), z którym ma walczyć. Co ważne, ten rodzaj odporności dzielimy na:
- odporność swoistą komórkową,
- odporność swoistą humoralną.
Różnią się rodzajami uruchamianych mechanizmów immunologicznych oraz elementów, które biorą w nich udział. W pierwszym z tych rodzajów duże znaczenie odgrywają limfocyty T, w drugim zaś głównie limfocyty B. Inną kategorią podziału odporności swoistej jest:
- odporność swoista czynna,
- odporność swoista bierna.
Obie dzielą się dodatkowo na nabytą oraz sztuczną. W tym kontekście mówimy np. o aktywowaniu organizmu do ochrony przed danym patogenem w formie szczepionek lub o naturalnym ,,podawaniu” gotowych przeciwciał w trakcie karmienia dziecka mlekiem pochodzącym od matki. Jak widać, odporność może rozwijać się przez całe życie i co ważne, jest indywidualna dla każdego z nas – w końcu nie wszyscy przejdą te same choroby lub zostaną zaszczepieni identycznymi szczepionkami
Jak wspierać poszczególne rodzaje odporności?
Przyglądając się bliżej naturalnym składnikom, które mogą wesprzeć nasz układ immunologiczny, warto postawić na witaminę C. Pomaga m.in. wytwarzać wspomniane wyżej cytokiny i tym samym wspiera wrodzony rodzaj odporności. Znajdziemy ją np. w natce pietruszki, aceroli czy papryce. Co ważne, bogate w nią produkty podawajmy w świeżej formie, ponieważ obróbka termiczna może znacznie zmniejszyć w nich zawartość kwasu askorbinowego (jak inaczej nazywamy witaminę C).
Innym pomocnym produktem jest propolis, czyli ,,kit pszczeli”. On także korzystnie oddziałuje na cytokiny, lecz również wspiera receptory białka nazywanego ,,Toll-like”, które ma ogromne znaczenie dla prawidłowej pracy odporności nabytej. Co ważne, propolis jest jednym ze składników spotykanych np. w pastylkach do ssania, które – jak łatwo wnioskować – pomagają nie tylko na problemy gardłowe, lecz także jednocześnie wspierają też system immunologiczny.
